M1 Abrams — podstawowy czołg średni Armii Stanów Zjednoczonych. Jego produkcja rozpoczęła się w roku 1980 i nie jest on już produkowany. Zamiast tego czołgi M1 są stale modernizowane, a starsze wersje pojazdu doprowadzane do standardu M1A2. Abrams występuje w pięciu wersjach: M1, M1A1, M1A1+, M1A1HA, M1A2. Czołg został nazwany imieniem generała Creightona Abramsa - dowódcy 37 Batalionu Pancernego Armii Stanów Zjednoczonych.

Historia produkcji

M1 został zaprojektowany przez Korporację General Dynamics, a do służby w Armii Stanów Zjednoczonych trafił po raz pierwszy w 1980 roku. Czołg skonstruowano w układzie klasycznym wieżowym z tylnym napedem. Pod względem ogólnej budowy (w tym pancerza) jest bardzo zbliżony do niemieckiego Leoparda 2, którego produkcję seryjną rozpoczęto kilka lat wcześniej. W roku 1985 została wprowadzona ulepszona wersja M1 - M1A1 która ze względu na brak możliwości opracowania wystarczająco wytrzymałego działa przez przemysł SZA została wyposażona w 120 mm działo gładkolufowe opracowane przez niemieckie zakłady Rheinmetall. Ulepszony pancerz o podwyższonej wytrzymałości oraz system ochrony ABC. Kolejną modyfikacją jest M1A1HA (później trochę zmodernizowana wersja M1A2), który został wyposażony w elektroniczny system kierowania ogniem FCEU z bezpiecznym dla oka dalmierzem laserowym; wewnętrzny system informacyjny IVIS; dodatkowy termowizjer dowódcy; system nawigacyjny oraz ulepszone podzespoły elektroniczne i, co najważniejsze, zubożony uran w pancerzu. Armia zmodernizowała wszystkie starsze M1 i M1A1 do wersji M1A1HA bądź M1A2. Obecnie tylko Piechota Morska używa nieulepszonych czołgów w konfiguracji M1A1. W roku 1999 został rozpoczęty program modernizacji elektroniki (i innych podzespołów) czołgów M1A2 zwany SEP. Podczas operacji Pustynna Tarcza (Desert Shield) i Pustynna Burza (Desert Storm) oraz na potrzeby konfliktu w Bośni i Hercegowinie, pancerz niektórych M1 został zmodyfikowany. Jeśli jest to wymagane, Abrams może być wyposażony w trał przeciwminowy (czyli pług). Konstrukcja M1 służy także jako podstawa dla bojowego pojazdu inżynieryjnego Grizzly lub dla mostu samobieżnego Wolverine. Zostało wyprodukowanych ponad 8800 sztuk czołgów typu M1 i M1A1. Istnieje wiele wariantów eksportowych, posiadających różne modyfikacje (silnik diesla, zmodyfikowane opancerzenie).

Służba

Abrams pozostawał nieprzetestowany w warunkach bojowych do operacji "Pustynna Burza". Około 1800 czołgów M1A1 zostało wysłanych do Arabii Saudyjskiej, gdzie udało im się zniszczyć wiele Irackich T-55 głównie dzięki panicznej ucieczce Irakijczyków przed szarżującymi wojskami NATO. Oraz nieliczne T-72, których większość została zniszczona przez lotnictwo dzięki przewadze w powietrzu. Zważywszy na tak specyficzną strategie wojsk irackich, ich poziom wyszkolenia oraz posiadanie najstarszych wersji radzieckich czołgów i amunicji, nie można w sposób nie budzący wątpliwości porównać Abramsa do T-72. Jedynie 19 Abramsów zostało wyłączonych ze służby z powodu uszkodzeń odniesionych w boju (nie było ofiar wśród załogi oprócz jednego przypadku podczas ostrzału dwóch Abramsów nawzajem, ale żaden z nich nie został o dziwo poważnie uszkodzony; wtedy zginął jeden żołnierz). Czołg typu M1 okazał się zdolny do ostrzału wrogich jednostek z odległości przekraczającej 3000 m. M1 został ponownie użyty w roku 2003, gdy siły amerykańskie dokonały inwazji na Irak i obaliły dotychczasowego przywódcę - Saddama Husseina. W trakcie kampanii o kolejne 10 lat nowocześniejsze Abrams starły się ponownie z czołgami T-72 z początku lat 80 XX wieku. I co nie może być zaskoczeniem wykazał się w starciu z takim przeciwnikiem wysoką wydajnością i elastycznością. Jak poprzednio, nie odnotowano większych strat w załogach Abramsów, których przyczyną byłby ogień nieprzyjaciela, jeśli już to sojusznika. Jednakże 29 października 2003 zginęło dwóch amerykańskich żołnierzy, a jeden został ranny w wyniku uszkodzenia czołgu przez iracką minę, która najprawdopodobniej została wzmocniona dodatkowymi materiałami wybuchowymi w celu zwiększenia jej mocy. Były to pierwsze odnotowane ofiary wśród członków załóg Abramsów wynikłe w trakcie prowadzenia walk i ognia nieprzyjaciela. 27 listopada 2004 w wyniku wybuchu w pobliżu czołgu niezmiernie silnego ładunku-pułapki, złożonego z połączenia 3 pocisków L15 155 mm (o całkowitej masie materiału wybuchowego wynoszącej 34,5 kg), jeden z Abramsów został zniszczony, a jego kierowca zginął. Pozostałym członkom załogi udało się uciec z wraku. Żaden Abrams nie został nigdy zniszczony w wyniku trafienia z wrogiego czołgu. Jednakże pewna liczba została uszkodzona w zasadzkach przy użyciu granatników przeciwpancernych oraz ppk krótkiego zasięgu (jak np. rosyjski RPG-7, RPG-18 lub AT-14 "Kornet"). Poza tym, podczas operacji Pustynna Burza kilka Abramsów zostało omyłkowo trafionych przez rakiety AGM-114 Hellfire wystrzelone z amerykańskich śmigłowców AH-64 Apache, ale nic im się nie stało - zostały jedynie uszkodzone, a załogi się uratowały.